تعلیم قرآن (قرآن)قرآن کریم توسط فرشته مخصوص الهی به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله تعلیم داده شده است. در این مقاله آیات مرتبط با تعلیم قرآن معرفی می‌شوند. ۱ - تعلیم قرآن به وسیله فرشته وحیتعليم وحی و قرآن به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به وسيله جبرئیل: «عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى • ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوى؛ آن كس كه قدرت عظيمى دارد (جبرئيل امين) او را تعليم داده است؛ همان كس كه توانايى فوق‌العاده دارد؛ آنگاه او (پيامبر) به حدّ كمال رسيد.» ۲ - علت تعلیم قرآن از سوی فرشته الهیتعليم قرآن به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى فرشته مخصوص خداوند، موجب مصونيّت قرآن از هرگونه تأثير گذارى هواهاى نفسانى: «وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى • إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى • عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى • ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوى؛و هرگز از روى هوای نفس سخن نمى‌گويد. آنچه مى‌گويد چيزى جز وحى الهى كه بر او القا شده نيست. آن كس كه قدرت عظيمى دارد (جبرئيل امين) او را تعليم داده است؛ همان كس كه توانايى فوق‌العاده دارد؛ آنگاه او (پيامبر) به حدّ كمال رسيد.» ۳ - ارزشمندترین نعمت الهیتعليم قرآن، نعمت و ارزشى فراتر از اصل خلقت انسان و نعمتهاى ديگر: «عَلَّمَ الْقُرْآنَ • خَلَقَ الْإِنْسانَ؛ قرآن را تعليم فرمود، انسان را آفريد.» از تقدّم «علم القرآن» در شمارش نعمتهای الهی، ارزش و برترى آن بر ساير نعمتها فهميده مى‌شود. ۴ - از اهداف رسالت پیامبرتعليم حقايق و معارف قرآن، از اهداف رسالت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. «رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ؛پروردگارا! پيامبرى در ميان آنها از خودشان برانگيز، تا آيات تو را بر آنان بخواند، و آنها را كتاب و حكمت بياموزد، و پاكيزه كند؛ زيرا تو تواناو حكيمى (وبر اين كار، قادرى).» ۲. «كَما أَرْسَلْنا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِنا وَ يُزَكِّيكُمْ وَ يُعَلِّمُكُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُعَلِّمُكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ؛همان گونه كه براى هدايت شما پيامبرى از خودتان در ميان شما فرستاديم؛ تا آيات ما را بر شما بخواند؛ و شما را پاكيزه سازد؛ و به شما، كتاب و حكمت بياموزد؛ و آنچه را نمى‌دانستيد، به شما ياد دهد.» ۳. «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛خداوند بر مؤمنان نعمت بزرگى بخشيد، هنگامى كه در ميان آنها، پيامبرى از خودشان برانگيخت؛ تا آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاكيزه سازد و كتاب و حكمت بياموزد؛ هر چند پيش از آن، در گمراهى آشكارى بودند.» ۴. «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ؛او كسى است كه در ميان جمعيّت درس نخوانده پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها بخواند و آنها را تزكيه كند و به آنان كتاب قرآن و حكمت بياموزد، هرچند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.» ۵ - یاد و شکر خداوندفرستاده شدن پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله براى تعليم معارف قرآن، از سوى خداوند، مقتضى ياد و شکر او: «كَما أَرْسَلْنا فِيكُمْ رَسُولًا مِنْكُمْ يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِنا وَ يُزَكِّيكُمْ وَ يُعَلِّمُكُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُعَلِّمُكُمْ ما لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ • فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لِي وَ لا تَكْفُرُونِ؛ همان گونه كه براى هدايت شما پيامبرى از خودتان در ميان شما فرستاديم؛ تا آيات ما را بر شما بخواند؛ و شما را پاكيزه سازد؛ و به شما، كتاب و حكمت بياموزد؛ و آنچه را نمى‌دانستيد، به شما ياد دهد. پس مرا ياد كنيد، تا شما را ياد كنم؛ و شكر مرا به جاى آوريد و نعمتهاى مرا کفران نكنيد.» ۶ - تهمت تعلیم قرآن به پیامبرتهمت تعليم قرآن به محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، از ناحيه کافران، عامل ضلالت آنان: «وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذا إِلَّا إِفْكٌ افْتَراهُ وَ أَعانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جاؤُ ظُلْماً وَ زُوراً • وَ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَها فَهِيَ تُمْلى عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلًا • انْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا؛و كافران گفتند: اين قرآن فقط دروغى است كه او به خدا افترا بسته، و گروهى ديگر او را بر اين كار يارى داده‌اند. آنها با اين سخن، ظلم و دروغ بزرگى را مرتكب شدند. و گفتند: اين همان افسانه‌هاى پيشينيان است كه وى آن را رونويس كرده، و هر صبح و شام بر او املا مى‌شود. ببين چگونه براى تو مثلها زدند و گمراه شدند، و توان پيدا كردنِ راه را ندارند!» ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۱۲۶، برگرفته از مقاله «تعلیم قرآن». |